Nuôi vẹt non đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và hiểu biết về nhu cầu sinh lý đặc biệt của chim con. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách nuôi vẹt non từ khâu tiếp nhận vẹt non, chăm sóc sức khỏe, cho ăn đến giai đoạn tập bay và hòa nhập đàn. Mỗi bước đều có chủ ngữ và vị ngữ rõ ràng để bạn dễ hình dung và áp dụng.
Cách nuôi vẹt non: Tiếp nhận chim non
Khi bạn nhận vẹt non từ trại giống hoặc người bán, bạn cần kiểm tra ngay tình trạng sức khỏe và tuổi của chim. Chim non thường có lông tơ, mắt nhắm hoặc vừa mở, cánh chắp sát thân. Bạn cần hỏi rõ tuổi ước tính (theo ngày nở) và loại thức ăn mà chim đã dùng. Nếu vẹt non quá nhút nhát hoặc có dấu hiệu bệnh như tiêu chảy, sưng mỏ, bạn không nên đưa chim về nhà ngay mà cần liên hệ lại người bán hoặc nhờ bác sĩ thú y kiểm tra.
Chuẩn bị ổ úm và môi trường sống
Cách nuôi vẹt non là bạn cần chuẩn bị lồng úm (brooder) hoặc hộp đựng chim sạch sẽ, kín gió nhưng thoáng khí. Bạn nên lót đáy hộp bằng vải mềm hoặc khăn giấy chuyên dụng để chim không trượt chân và để dễ vệ sinh phân.
Bạn phải trang bị đèn sưởi hồng ngoại hoặc đèn sưởi sợi đốt để giữ nhiệt độ ổn định từ 32–35 °C trong tuần đầu, sau đó hạ dần xuống 28–30 °C khi chim lớn lên. Bạn cần đặt nhiệt kế và máy đo ẩm trong lồng để theo dõi và điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm phù hợp.
Chuẩn bị thức ăn cho vẹt non
Bạn cần sử dụng sữa công thức cho vẹt non (hand‐feeding formula) dạng bột, hòa với nước ấm 40–42 °C đến khi hỗn hợp sánh mịn. Bạn phải đảm bảo dụng cụ pha trộn và thìa hoặc ống tiêm sạch sẽ, đã tiệt trùng bằng nước sôi hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ. Bạn cần chuẩn bị đủ lượng thức ăn cho cả ngày và chia thành nhiều phần nhỏ, tránh pha dư giữ lâu sẽ lên men, gây rối loạn tiêu hóa cho chim.
Cho vẹt non ăn đúng cách
Bạn cần cho chim bú bằng ống tiêm hoặc dụng cụ chuyên dụng, đưa thức ăn từ từ vào miệng chim. Bạn nên cho chim ăn mỗi 2–3 giờ lúc mới nở, ngày đêm không gián đoạn. Khi chim khoảng 2 tuần tuổi, bạn có thể kéo dài khoảng cách ăn lên 3–4 giờ. Bạn phải quan sát cổ chim khi bú: chim sẽ ngửa cổ và nuốt đều nếu ăn đúng, ngược lại chim sẽ bỏ bú hoặc trớ ra nếu thức ăn quá nóng, quá lạnh hoặc bột quá đặc.
Vệ sinh và chăm sóc sức khỏe
Bạn cần vệ sinh lồng úm sau mỗi ca bú, thay khăn lót và khử khuẩn lồng bằng dung dịch chuyên dụng. Bạn phải rửa sạch dụng cụ bú ngay sau mỗi lần dùng và tiệt trùng lần nữa sau ngày nuôi.
Bạn nên kiểm tra cân nặng chim mỗi ngày để đảm bảo chim tăng cân đều; nếu chim không lên cân trong 2–3 ngày, bạn cần điều chỉnh nhiệt độ, công thức pha bột hoặc hỏi ý kiến thú y. Bạn phải quan sát phân chim: phân bình thường có 3 phần rõ ràng (chất thải rắn màu đen, nước tiểu trắng, nước tiểu), nếu chim đi phân lỏng, rỉ mủ hoặc có máu, bạn cần ngưng cho ăn và đưa chim đi khám.
Tập làm quen với thức ăn rắn
Khi chim non đạt 3–4 tuần tuổi và bắt đầu mọc lông sơ cấp, bạn có thể cho chim làm quen với thức ăn rắn. Bạn phải chuẩn bị hạt ngũ cốc nhỏ đã nứt vỏ, vụn hạt nhỏ chuyên cho vẹt non hoặc rau củ luộc nghiền nhuyễn. Bạn nên bôi chút hỗn hợp bột bú lên hạt hoặc rau nghiền để chim liếm, rồi dần dần tăng tỷ lệ thức ăn rắn. Bạn cần quan sát chim tự mổ thức ăn: chim sẽ gắp hạt vào mỏ nếu đã sẵn sàng. Quá trình này kéo dài 1–2 tuần, bạn phải kiên nhẫn cho chim thử và không bỏ bú bằng sữa công thức hoàn toàn, tránh chim thiếu dinh dưỡng.
Tạo không gian tập bay và khám phá không gian
Khi chim non đủ 6–8 tuần tuổi, lông cơ bản đã phát triển hoàn chỉnh, bạn có thể cho chim tập bay trong phòng kín gió. Bạn cần dọn dẹp sạch sẽ, che rèm cửa sổ và đặt lưới chắn ở các góc nhọn để chim không va chạm. Bạn nên khuyến khích chim bay từ thấp lên cao, từ tay chủ đến thanh ngang bằng cách cầm hạt hoặc đồ chơi quen thuộc. Bạn phải quan sát chim tránh va đập mạnh và khuyến khích chim nghỉ ngơi khi mệt bằng cách đưa vào lồng úm.
Hòa nhập đàn và xã hội hóa
Một trong những cách nuôi vẹt non quan trọng là vẹt non cần có bạn đồng loại để học hỏi và giảm stress. Nếu bạn nuôi nhiều con, bạn nên ghép các cá thể cùng lứa tuổi vào một lồng lớn hơn với thanh ngang và đồ chơi. Bạn cần dành thời gian nói chuyện, tương tác và cho chim nghe tiếng chim trưởng thành trong đàn để chim non học giọng hót và hành vi bầy đàn. Bạn phải cân nhắc tính cách từng con: nếu chim non quá hiếu động hoặc hung dữ, bạn nên tách ra lồng riêng, dạy dỗ nhẹ nhàng và luyện tập giao tiếp lại từ đầu.
Theo dõi và chăm sóc lâu dài cho vẹt
Khi chim đạt 12 tuần tuổi, bạn đã có thể chuyển chim về lồng vĩnh viễn với hệ thống chân đậu, máng ăn, ngóc ngách để chim khám phá. Bạn cần tiếp tục cho chim ăn khẩu phần hạt, trái cây và rau xanh đa dạng, đồng thời duy trì lịch thay nước, vệ sinh lồng và khám sức khỏe định kỳ mỗi 3–6 tháng. Bạn phải quan sát lông chim, mắt, mỏ và chân để phát hiện sớm bệnh tật. Khi chim xuất hiện dấu hiệu bất thường như lông cụp, bỏ ăn, kém hoạt bát, bạn phải đưa chim đi thú y ngay.
Kết luận
Nuôi vẹt non không chỉ là công việc kỹ thuật mà còn là hành trình xây dựng tình cảm giữa bạn và “chú vẹt nhỏ.” Khi bạn hiểu rõ từng bước—from tiếp nhận, chăm sóc bú mớm, tập ăn, tập bay đến xã hội hóa—bạn sẽ giúp chim non phát triển khỏe mạnh, hòa nhập đàn tốt và trở thành bạn đồng hành đáng yêu. Hãy kiên nhẫn, tỉ mỉ và luôn quan sát chim để kịp thời điều chỉnh chế độ chăm sóc cho phù hợp. Chúc bạn thành công trong việc nuôi dưỡng những chú vẹt non khỏe mạnh và hạnh phúc!
